تدوین و تعیین معیارهای شناخت بافت های فرسوده شهری(نمونه موردی: شهر شیراز)

مقوله بافتهای فرسوده شهری و نحوه مواجهه با آنها یکی از مهمترین مسائل و چالشهای شهرسازی معاصر ایران است که توجه تصمیم گیران، برنامه ریزان و مدیران شهری را در ابعاد مختلف به خود جلب کرده است. در این میان یکی از محورهای مهم و اساسی در خصوص شناخت این بافتها، موضوع معیارها و شاخصهای شناسایی بافتهای فرسوده و نحوه دسته بندی آنها است. مطالعه حاضر که با هدف بررسی شاخص های بافت های فرسوده و دستیابی به مجموعه ای از معیارها و شاخصهای شناسایی بافت های فرسوده شهری صورت گرفته است در پی پاسخگویی به سوالات زیر بوده است: 1-چه معیارها و شاخص هایی به جز معیار کالبدی وجود دارند که در شناسایی و دسته بندی بافت های فرسوده شهری می توانند موثر باشند؟ 2-طبقه بندی بافت های فرسوده شهری بر اساس معیارها و شاخص های تدوین شده چگونه است؟ 3-آیا شاخص های سه گانه پیشنهادی شورایعالی شهرسازی (ریزدانگی، نفوذ ناپذیری،ناپایداری) با شرایط شهر شیراز منطبق است؟ بر این مبنا و با توجه به اهداف و سوالات فوق الذکر، فرضیات پایه تحقیق تدوین شده و بر اساس آن روش تحقیق که ترکیبی از روش توصیفی و تحلیلی بوده است انتخاب شده است. بررسی تجارب کشورهای مختلف و همچنین نگاهی به تجربه های داخلی مرتبط با موضوع، بررسی سیر تحول قوانین، سیاستها و اقدامات انجام شده در خصوص موضوع تحقیق، تدوین چارچوب نظری و بررسی نمونه موردی با استفاده از معیارها و شاخصهای تدوین شده از مهمترین بخشها و محورهای مدنظر در تحقیق حاضر بوده است. نتایج حاصل از مطالعات نشان داد که: تمرکز و تاکید صرف بر معیارهای کالبدی در شناخت بافتهای فرسوده شهری نوعی تقلیل گرایی و ساده کردن مسائل پیچیده مرتبط با مسائل شهری است که کارایی چندانی ندارد. مجموعه ای از شاخصهای اجتماعی، اقتصادی، جمعیتی و زیست محیطی وجود دارند که در ترکیب با معیارهای کالبدی می تواند در شناسایی تشخیص مسائل بافتهای فرسوده شهری موثر باشد. تدوین معیارها و شاخصهای کمی و کیفی و ترکیب نمودن معیارهای کالبدی با ابعاد اقتصادی اجتماعی و زیست محیطی می تواند در گونه بندی این گونه بافتها و شناخت الگوها و نحوه مداخله در بافتهای فرسوده اثربخش باشد.